💓ECG झाला सोप्पा💓भाग - 8

💓ECG झाला सोप्पा💓
भाग - 8

©️ You can forward my posts with my name and without editing any content of it 

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
मोबाईल - ९७६२२५८६५०

✅मागील भागात आपण 2nd डिग्री हार्ट ब्लॉक - type १ , type २ ची चर्चा केली होती. आजच्या भागात आपण 3rd डिग्री हार्ट ब्लॉक किंवा complete हार्ट ब्लॉक ची चर्चा करू .

🍁3rd डिग्री हार्ट ब्लॉक किंवा complete हार्ट ब्लॉक🍁

3rd डिग्री AV ब्लॉक ला च कंप्लिट हार्ट ब्लॉक ( CHB ) असे पण म्हटले जाते .. या conduction डिफेक्ट मध्ये AV नोड मधून कोणताही इम्पल्स कंडक्ट होत नाही त्यामुळे SA नोड पासून निघालेला इम्पल्स मुळे दोन्ही Atria कॉन्ट्रॅक्ट होतात पण तो इम्पल्स AV नोड पाशी पूर्ण ब्लॉक होतो व Ventricle च्या contraction साठी नवीन इम्पल्स हा AV नोड च्या खालच्या स्तरावर कोठेही डेव्हलप होतो ( Bundle of His , Purkinje सिस्टिम इत्यादी ठिकाणी ) त्यामुळे Ventricle त्याच्या त्याच्या स्वतंत्र इम्पल्स ने कॉन्ट्रॅक्ट होते .

याचा थोडक्यात अर्थ - Atria त्याचे ते स्वतंत्र कॉन्टॅक्ट होत असते व Ventricle*पण स्वतंत्र इम्पल्स ने त्याचे ते स्वतंत्र कॉन्टॅक्ट होत असते व दोन्हीचा एकमेकांशी काही संबंध नसतो.

©️ Dr Padmanabh Keskar 

P वेव्ह म्हणजे Atrial contraction आणि QRS म्हणजे Ventricular contraction . ideally प्रत्येक P वेव्ह नंतर QRS असा पॅटर्न हवा पण इथे दोन्हीचे इम्पल्स स्वतंत्र असल्याने त्यांचे एकमेकात कॉर्डीनेशन नसते . There is no relation between P and QRS .

Atrial हार्ट रेट regular असतो . ( P- P interval same )
Ventricular हार्ट रेट regular असतो . ( R - R interval is same )
पण दोघांचा एकमेकांशी काही संबंध नसतो ....
त्यामुळे हि Emergency समजली जाते कारण पेशंट haemodynamically Unstable होऊ शकतो .

🍁Third-degree AV block:🍁 

It is electrocardiographically characterized by
( सोबत चे ECG रिदम बघा म्हणजे लक्षात येईल ) 

Regular P-P interval

Regular R-R interval

Lack of an apparent relationship between the P waves and QRS complexes

More P waves are present than QRS complexes

Rhythm हा regular असतो . ( R- R interval हा पूर्ण स्ट्रीप मध्ये सारखाच असतो ) 

©️ Dr Padmanabh Keskar 

🍁Causes of complete heart block🍁

The causes are the same as for Mobitz I and Mobitz II second degree heart block. The most important aetiologies are:

१) Inferior myocardial infarction
२) AV-nodal blocking drugs (e.g. calcium-channel blockers, beta-blockers, digoxin)
३) Idiopathic degeneration of the conducting system (Lenegre’s or Lev’s disease) 

©️ Dr Padmanabh Keskar 

🍁Treatment🍁

Patients with third degree heart block are at high risk of ventricular standstill and sudden cardiac death.

They require urgent admission for cardiac monitoring, backup temporary pacing and usually insertion of a permanent pacemaker.

🍁तुम्हाला एखाद्या ECG मध्ये हार्ट ब्लॉक ची शंका येत असेल तर 1st डिग्री , 2nd डिग्री , 3rd डिग्री कोणत्या प्रकारचा आहे याच्या मुळापर्यंत जाण्याचा सोपा मार्ग -🍁

१) सर्वप्रथम ECG स्ट्रीप मधील रिदम Regular आहे का Irregular ते पहावे .

२) Regular रिदम असेल तर तो एकतर 1st डिग्री किंवा 3rd डिग्री हार्ट ब्लॉक असेल ( R - R interval fix )

३) Irregular रिदम असेल तर 2nd डिग्री हार्ट ब्लॉक पैकी Type 1 किंवा Type 2 असेल ( R - R interval changing )

४) Regular रिदम असेल पण प्रत्येक P नंतर QRS येत असेल फक्त PR interval १ big square पेक्षा जास्ती वाढला असेल तर तो 1st डिग्री हार्ट ब्लॉक .
आणि
Regular रिदम आहे पण प्रत्येक P नंतर QRS येत नसेल किंवा P आणि QRS चा एकमेकांशी काही संबंध नसेल , P ची संख्या QRS पेक्षा जास्ती असेल तर तो 3rd डिग्री हार्ट ब्लॉक .

५) आणि Irregular रिदम असेल प्रत्येक P नंतर QRS येत नसेल ( ड्रॉप बीट पडत असतील तर ) PR interval बघावे
ते जर फिक्स असेल आणि अचानक ड्रॉप बिट पडत असेल तर 2nd डिग्री Mobitz Type 2 आणि जर PR interval प्रत्येक बिट ला वाढत वाढत जात असेल आणि मग ड्रॉप बीट पडत असेल तर तो 2nd डिग्री Mobitz Type 1 ( Wenckebach ) असतो .

©️ Dr Padmanabh Keskar 

😂हे हार्ट ब्लॉक चे प्रकार समजून घेण्यासाठी मी एक unscientific उदाहरण तुम्हाला देतो😂

🤠एक दारुडा नवरा आहे तो रोज संध्याकाळी ७ वाजता कामावरून घरी येणे अपेक्षित असते , त्याची बायको बरोबर ७ वाजता घराचा दरवाजा उघडते व त्याची वाट बघते . तो रोज बरोबर एक दिवस सुद्धा खाडा न करता बरोबर ७ वाजता घरी आला तर हा नॉर्मल रिदम झाला .

🤠पण समजा हा नवरा रोज संध्याकाळी ७ ला घरी यायच्या ऐवजी रात्री ८ वाजता घरी यायला लागला ( PR interval prolong ) - बायकोने दरवाजा उघडला ( QRS कॉम्प्लेक्स ) तर हा 1st डिग्री हार्ट ब्लॉक . लक्षात घ्या या ठिकाणी नवरा
उशिरा का होईना खाडा न करता रोज घरी येतोय .

🤠पण असे घडायला लागले - पहिल्या दिवशी नवरा बरोबर ७ वाजता घरी आला - दुसऱ्या दिवशी ८ वाजता घरी आला
- ३ ऱ्या दिवशी ९ वाजता घरी आला ( PR interval is increasing ) इथे रोज पहिल्यापेक्षा उशिरा येतोय पण घरी
येतोय ( घरी येतोय म्हणजे QRS) .... आणि ४ त्या दिवशी तो घरी आलाच नाही ( ड्रॉप बिट )
मग बायकोने सुनावले मग परत नंतरच्या दिवशी बरोबर ७ वाजता परत ८ वाजता - ९ वाजता - मग परत एक दिवस गायब .... हा झाला 2nd डिग्री Mobitz Type 1 अर्थात Wenchbach phenomenon .

🤠समजा असे घडले नवरोबा रोज बरोबर ७ वाजता किंवा समजा उशीर झाला तरी ८ वाजता पण एक तर एक वेळ पकडून त्याच वेळी रोज घरी येत आहेत ( Fix PR interval - normal or prolonged ) ... असे वाटले आता सुधारले आहेत आणि अचानक ३ दिवस रेगुलर घरी येऊन एक दिवस घरी आलेच नाहीत ( ड्रॉप बिट ) तर हा झाला - 2nd डिग्री Type 2 .

🤠😱शेवटची कंडिशन मात्र हाताबाहेर गेली आहे - बायको ( P वेव्ह ) रोज संध्याकाळी बरोबर ७ वाजता घरी वाट पाहते आहे पण नवरोबा कोणत्याही वेळी येत आहेत ...आणि दुसऱ्याच घरात शिरत आहेत ( घरी येतोय म्हणजे QRS
कॉम्प्लेक्स आहे पण त्याचा P वेव्ह शी संबंध नाही ) दोघेही independently behave करत आहेत . P and QRS are both acting differently . अशा पद्धतीने घर कोसळायला वेळ लागणार नाही त्यांनी त्वरित Counsellor ची मदत घेतली पाहिजे ( Counsellor = TCP - Transcutaneous Pacing )

आज इथेच थांबू .

पुढील भागात QRS complex संबंधी चर्चा करू .

( क्रमशः )

©️ You can forward my posts with my name and without editing any content of it. 

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
मोबाईल - ९७६२२५८६५०