💊Basic IV Fluid Management💊 पार्ट - ४

 💊Basic IV Fluid Management💊

पार्ट - ४

( ©️ You can forward my posts with my name without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
Mobile - 9762258650

Crystalloid आणि Colloid असे IV फ्लूइड्स २ मुख्य प्रकार आहेत . ©️ Dr Padmanabh Keskar

🌺Crystalloids - NS , RL , DNS , D5 % , D10 % , D25 % , 3 % NaCl इत्यादी .

🌺Colloids - Albumin , Gelatin , starch , Dextran इत्यादी .

Blood हे एक प्रकारचे कॉलॉइड च आहे .


ही दोन्ही IV फ्लूइड्स जरी Volume replacement साठी परिस्थितीनुरूप वापरली जात असली तरी एक गोष्ट मुख्यत्वे लक्षात ठेवली पाहिजे ती म्हणजे हि फ्लूइड्स फक्त Volume replacement करतात पण त्यांच्यामध्ये Oxygen carrying Capacity नाही त्यामुळे जेव्हा मोठ्या प्रमाणावर रक्तस्त्राव होतो तेव्हा primarily जरी Volume replacement साठी IV फ्लूइड्स वापरले तरी Blood transfusion हा पर्याय Oxygen carrying Capacity वाढवण्यासाठी योग्य ठरतो .

पण आता स्टार्च बेस Colloids वर संशोधन चालू आहे ज्यात Volume रिप्लेसमेंट प्रॉपर्टी बरोबरच Oxygen carrying कॅपॅसिटी पण त्यात असणार आहे पण अजून ती research phase मध्ये आहेत .

🌸Crystalloids आणि Colloids - फायदे - तोटे आणि फरक
©️ Dr Padmanabh Keskar

🍁1) Crystalloids solution मध्ये पार्टीकल साईझ हा अतिशय छोटा असतो ( <१ nm ) तर Colloids मध्ये पार्टीकल साईझ हा मोठा असतो ( १ - २०० nm ) त्यामुळे Capillary वॉल मधून Crystalloids ही easily लीक होतात व vessel मध्ये कमी प्रमाणात राहतात याउलट Colloids चा पार्टीकल साईझ मोठा असल्याने ते vessel मध्ये तुलनात्मक दृष्ट्या जास्ती प्रमाणात राहतात .

🍁२) Crystalloids ची Osmolarity व molecular weight हे कमी असते ( Low molecular weight ) तर Colloids चे molecular weight जास्ती असते ( High molecular weight )

Colloids चे molecular weight जास्ती असल्याने तसेच Osmolarity जास्ती असल्याने ते vessel च्या बाहेरील फ्लुइड vessel च्या आतमध्ये ओढून घेतात .

आपण मागील भागात डिसकस केले होते फ्लुइड शिफ्टिंग हे Low to High कॉन्सन्ट्रेशन होते ... त्यामुळे Colloids दिल्यावर large पार्टिकल्स साईझ मुळे ते पूर्णपणे vessel मधेच राहतात आणि परत High Oncotoc pressure मुळे vessel बाहेरील फ्लुइड vessel च्या आत ओढून घेतात.
©️ Dr Padmanabh Keskar

उदा . एखादे १ लिटर कॉलॉइड दिल्यावर ते १ लिटर तर vessel मध्ये राहतेच परत High concentration मुळे Extravascular कंपार्टमेंट मधील अर्धा लिटर Intravascular कंपार्टमेंट मध्ये ओढून घेते म्हणजे दिले १ लिटर आणि Volume Expansion झाले १.५ लिटर म्हणून कॉलॉइड्स ना Plasma Volume Expander असे म्हणतात व ते कमी प्रमाणात दिले तरी चालतात .

🍁३) Crystalloids ही वापरायला safe आहेत ( less adverse reactions ) याउलट Colloids ही मुख्यतः प्रोटीन कंपाऊंड असल्याने Allergic reactions / Anaphylaxis उत्पन्न करू शकतात त्यामुळे जरी कॉलॉइड्स ही कमी प्रमाणात द्यावी लागत असली तरी Resuscitation मध्ये त्यांना प्राधान्याने वापरले जात नाही . Pre हॉस्पिटल सेट अप मध्ये कॉलॉइड्स ना त्यामुळे स्थान नाही .©️ Dr Padmanabh Keskar

🍁४) Colloids ही प्लेटलेट function मध्ये interfere करतात व Bleeding tendency वाढवतात . तसे Crystalloids चे नाही .

🍁५) Crystalloids ही थीन व ट्रान्स्परन्ट असतात या उलट कॉलॉइड्स ही थिक व व्हिस्कस असतात . काही कॉलॉइड्स ही त्यामुळे RBC ना कोट करतात व त्यामुळे नंतर ब्लड द्यायची वेळ आली तर grouping - cross matching करणे अवघड होते ( उदा . Dextran ) त्यामुळे कॉलॉइड्स देण्याआधी blood sample घेऊन ठेवावे .©️ Dr Padmanabh Keskar

🍁६) Crystalloids ही स्वस्त असल्याने Economical treatment साध्य होते याउलट Colloids ही तुलनात्मक दृष्ट्या महाग आहेत .

✳ मागील काही भागात आपण बघितले - Crystalloids चे Osmolarity नुसार ३ उपप्रकार पडतात - ©️ Dr Padmanabh Keskar

१) Isotonic Crystalloid
२) Hypotonic Crystalloid
३) Hypertonic Crystalloid

त्यापैकी आता आपण Isotonic fluids पासून आपण डिस्कशन सुरु करू .

❇Isotonic Crystalloid❇
©️ Dr Padmanabh Keskar

ज्या IV fluids ची Osmolarity ही २५० ते ३५० च्या दरम्यान असते म्हणजेच जवळपास Plasma Osmolarity इतकी असते त्या IV fluid ना Isotonic fluids असे म्हणतात .

उदा . NS ( Osmolarity 308 ) , RL ( Osmolarity 272 )
D5% ची Osmolarity 252 आहे मग हे Isotonic fluid मानायचे का ? ... त्याच्या action आणि properties या Isotonic fluids सारख्या आहेत का ? ( त्याचे उत्तर नंतर देईन )

✅कोणतेही Isotonic फ्लुइड दिल्यानंतर ते vessel मध्ये गेल्यावर पार्टीकल साईझ छोटा असल्याने vessel च्या बाहेर पडते , तरी त्यातल्या त्यात Isotonic फ्लूइड्स ही साधारण ३० % vessel च्या आत थांबतात उरलेले ७० % Extravascular जातात व Interstitial space मध्ये accumulate होतात ... म्हणजे ती आता vessel च्या बाहेर व सेल च्या पण बाहेर आहेत . आता सेल च्या आत Intracellular फ्लुइड ची जेवढी ओस्मोलॅरिटी आहे तेवढीच बाहेर पण आहे त्यामुळे इथे Intracellular फ्लुइड शिफ्टिंग होत नाही ...जे फ्लुइड आपण दिले ते Extracellular space मधेच राहते त्यामुळे अनिर्बंध पणे ही फ्लूइड्स दिली तर फ्लुइड ओव्हरलोड होण्याची शक्यता असते .©️ Dr Padmanabh Keskar

✅Isotonic फ्लूइड्स ही सर्व Crystalloids मध्ये सर्वात जास्त vessel मध्ये राहतात ( सुमारे ३०% ) त्यामुळे ही फ्लूइड्स Resuscitation साठी , Hypotension झाल्यावर पेशंट चा BP वाढवण्यासाठी म्हणून वापरली जातात .

पुढील भागात NS , RL इत्यादी Crystalloid विषयी माहिती
घेऊ .

( ©️ You can forward my posts with my name without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
Mobile- 9762258650