💓ECG झाला सोप्पा💓भाग - 6

💓ECG झाला सोप्पा💓
भाग - 6

( ©️ You can forward my posts with my name and without editing any content of it)

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
मोबाईल - ९७६२२५८६५०

मित्रांनो मराठी मध्ये ECG च्या पोस्ट लिहिणे हा खरे तर क्रांतिकारी प्रयोग आहे , अशी ECG संबंधी माहिती मराठी मध्ये या आधी लिहिली गेली आहे का नाही याची मला कल्पना नाही ... पण विषय हा मातृ भाषेतून आणि उदाहरणे देऊन लवकर कळतो ही माझी धारणा असल्याने मी ही Challenges स्वीकारत असतो , काही चुकल्यास कृपया माफ करावे .

💟मागच्या भागात मी P वेव्ह विषयी सर्व विवेचन केले , P वेव्ह च्या संदर्भातील ECG मध्ये आढळणाऱ्या abnormalities जशा की Right Atrial Hypertrophy , Left Atrial Hypertrophy , Multifocal Atrial Tachycardia ( MAT ) , Atrial फिब्रिलेलेशन , Atrial Flutter इत्यादी ची आपण चर्चा केली होती ( थोडा जास्ती कन्टेन्ट झाला होता )

✅कधी कधी एखादा पॉईंट संपवायचा म्हणून ती पोस्ट जास्ती लांबत जाते आणि मग वाचकांना ते पचायला जड जाते म्हणून या वेळेपासून आपण थोडा थोडा विषय एका वेळी चर्चेला घेऊ .

©️ Dr Padmanabh Keskar 

आजच्या भागात आपण P वेव्ह नंतर येणारा पुढचा भाग म्हणजे PR interval विषयी चर्चा करू .

🍁PR interval🍁

PR interval म्हणजे P वेव्ह ची सुरुवात ते QRS कॉम्प्लेक्स ची सुरुवात या साठी लागणारा काळ . 

The PR interval is the time from the onset of the P wave to the start of the QRS complex.

SA नोड पासून इम्पल्स निघतो - तो प्रथम Right Atrium ला कॉन्ट्रॅक्ट करतो ( P वेव्ह ची सुरवातीची १/३ वेव्ह ) त्या नंतर तो Left Atrium ला जातो व Left Atrium कॉन्ट्रॅक्ट होते ( P वेव्ह चा शेवटचा १/३ भाग ) त्यानंतर हा इम्पल्स Ventricle मध्ये जाण्यासाठी AV नोड पाशी येतो .

या ठिकाणी हा इम्पल्स थोडा रेंगाळतो तो लगेच Ventricle मध्ये जात नाही . कारण Atrial contraction आणि Ventricle contraction मध्ये थोडा गॅप राहणे गरजेचे असते कारण तेवढ्या वेळात Ventricle ब्लड ने व्यवस्थित फील होते आणि मग Ventricular contraction होते जे QRS कॉम्प्लेक्स ने ECG वर represent होते .

हा जो Atrial आणि Ventricular contraction मधील काही क्षणांचा pause असतो तो P वेव्ह संपून QRS कॉम्प्लेक्स चालू होईपर्यंत जी Isoelectric लाईन असते त्या द्वारे ECG वर represent होतो त्याला PR segment म्हणतात .

©️ Dr Padmanabh Keskar 

✅PR segment म्हणजे P वेव्ह संपल्यापासून QRS कॉम्प्लेक्स सुरु होईपर्यंतची फ्लॅट isoelectric लाईन .

✅तर PR interval म्हणजे P वेव्ह ची सुरुवात ते QRS कॉम्प्लेक्स ची सुरुवात या साठी लागणारा काळ .

दोन्ही मध्ये फरक आहे .

🍂PR interval चे duration ECG वर normally किती असते?

उत्तर - ०.१२ ते ०.२० सेकंद्स म्हणजे ३ ते ५ छोटी घरे

थोडक्यात P वेव्ह ची सुरुवात ते QRS कॉम्प्लेक्स ची सुरुवात हा कालखंड १ मोठ्या square पेक्षा जास्ती नको . त्या पेक्षा जास्ती PR इंटर्वल असल्यास त्याला Prolonged PR interval असे म्हणतात .

©️ Dr Padmanabh Keskar 

🍁Short PR interval🍁

कधी कधी हा PR interval नॉर्मल पेक्षा कमी पण भरू शकतो म्हणजे ०.१२ सेकंद किंवा ३ छोट्या घरापेक्षा कमी त्याला Short PR interval असे म्हणतात .

उदा - WPW सिन्ड्रोम , AV नोडल रिदम ( सोबतच्या फिगर बघा ) 

Wolff - Parkinson - White Syndrome ( WPW )

The characteristics feature of WPW syndrome is short PR interval ( < 120 ms ) , Broad QRS , delta wave ( slured upstroke to QRS complex) - खालील फिगर बघा.

AV nodal ( Junctional) rhythm 

1) Junctional rhythms are Narrow complex,  regular,  arising from AV node .

2) P wave absent or abnormal and short PR interval. 

खालील ईसीजी बघा.

ECG मध्ये प्रत्येक P वेव्ह नंतर QRS कॉम्प्लेक्स निर्माण झाला आहे का ते बघणे गरजेचे आहे . 

©️ Dr Padmanabh Keskar 

Please confirm everytime in ECG whether every P wave is followed by QRS complex or not ...

जर का एखाद्या ECG स्ट्रीप मध्ये P वेव्ह ची संख्या जास्ती आहे आणि QRS कॉम्प्लेक्स कमी असतील तर याचा अर्थ SA नोड पासून निघालेला प्रत्येक इम्पल्स Ventricle मध्ये गेलेला नाही याचा अर्थ या ठिकाणी AV लेव्हल ला हार्ट ब्लॉक आहे .

एखाद्या वेळी PR interval जरुरीपेक्षा जास्ती असेल ( ०.२० सेकंद किंवा १ big Square पेक्षा जास्ती ) तर त्याला पण फर्स्ट डिग्री हार्ट ब्लॉक असे म्हणतात .

🍂1st डिग्री हार्ट ब्लॉक🍂

जेव्हा प्रत्येक P वेव्ह नंतर QRS कॉम्प्लेक्स येतो पण PR interval हा ०.२० सेकंद पेक्षा जास्ती किंवा १ big square पेक्षा जास्ती लांबलेला असतो तेव्हा या घटनेला 1st डिग्री हार्ट ब्लॉक असे म्हणतात. ( सोबतची फिगर बघा ) 

Sinus rhythm with marked 1st degree heart block ( PR interval 340 ms )

Marked 1st degree heart block , PR interval > 300 ms , P waves buried in preceding T waves .

©️ Dr Padmanabh Keskar 

💟Causes of First Degree Heart Block

-Increased vagal tone
-Athletic training
-Inferior MI
-Myocarditis (e.g. Lyme disease)
-Electrolyte disturbances (e.g. Hyperkalaemia)
-AV nodal blocking drugs (beta-blockers, calcium channel blockers, digoxin, amiodarone)
-May be a normal variant

जर का पेशंट asymptomatic असेल तर बरेचदा 1st degree heart ब्लॉक साठी active Management लागत
नाही .अगदीच PR interval खूपच जास्ती असेल उदा. ०.४ पेक्षा जास्ती कालखंड ( म्हणजे २ big square ) आणि पेशंट ला लक्षणे असतील तर Pacing केले जाते .

आज इथेच थांबू .

पुढील भागात 2nd डिग्री - 3rd डिग्री हार्ट ब्लॉक ची चर्चा करू .

( क्रमशः ) 

( ©️ You can forward my posts with my name and without editing any content of it)

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
मोबाईल - ९७६२२५८६५०