💓ECG झाला सोप्पा💓भाग - 14 वा

💓ECG झाला सोप्पा💓

भाग - 14 वा

( ©️ You can forward my posts   with my name and without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMERGENCY MANAGEMENT EXPERT , Pune 
मोबाईल - ९७६२२५८६५० 


🍁QT Interval🍁

आजच्या भागात आपण ECG मधील QT Interval विषयी माहिती घेणार आहोत . 

कोरोनाच्या साथीच्या काळात QT Interval  हा शब्द परत परत सर्वांच्या कानावर पडत होता . कोरोना साठी प्रोफीलॅक्सिस म्हणून HCQS घेण्याच्या आधी ECG करा . आणि QT Interval Prolongation नाही ना हे बघा आणि मगच HCQS घ्या असे वारंवार सांगितले जात होते.  

असे का सांगितले जात होते याचा अर्थ आपल्याला हा भाग वाचल्यानंतर समजेल.

©️Dr Padmanabh Keskar

🍁The Q-T Interval🍁

The QT interval is the time from the start of the Q wave to the end of the T wave.

It represents the time taken for ventricular depolarisation and repolarisation .

⭕ म्हणजे थोडक्यात QT Interval म्हणजे Ventricle contract  व्हायला सुरुवात झाल्यापासून Ventricle पूर्ण relax  होईपर्यंतचा वेळ .

🌸The QT interval is inversely proportional to heart rate

🛑 याचाच अर्थ अर्थ हार्ट रेट वाढला तर QT Interval कमी होतो व हार्ट रेट कमी झाला तर QT Interval वाढण्याची शक्यता असते.

🛑 जर का QT इंटरव्हल abnormaly prolonged झाला तर Ventricular arrhythmia ची दाट शक्यता असते त्यात पण Torsades de Pointes  मध्ये पेशंट जाण्याचा संभव असतो.

🛑 काही पेशंटमध्ये Congenital short QT syndrome म्हणजे जन्मताच  ही विकृती आढळते  त्यांच्यामध्ये सुद्धा paroxysmal atrial and ventricular fibrillation आणि sudden cardiac death ची रिस्क खूप असते.

🍁QT Interval ईसीजी मध्ये कसा मोजावा ?

©️Dr Padmanabh Keskar

QT Interval हा लीड II किंवा V5 / V6 मध्ये मोजला जातो.

Q wave च्या सुरुवाती पासून ते T wave  च्या शेवटापर्यंत QT  इंटरव्हल मोजला जातो.

T wave चा शेवट ठरवताना जर का मोठी U wave जर का T wave मध्ये मर्ज झाली असेल तर त्यानंतर चा पॉईंट हा शेवट म्हणून पकडावा .

छोट्या U wave ज्या T wave  वेगळ्या आहेत त्यांना शेवट म्हणून पकडू नये.

✅The QT interval is defined from the beginning of the QRS complex to the end of the T wave.

T wave चा शेवट कसा ठरवावा यासाठी खालील फिगर पहा.8

🍁Corrected QT interval (QTc)🍁

हार्ट रेट बदलला की QT इंटरव्हल पण बदलतो म्हणून Corrected QT interval ( QTc ) हा हार्ट रेट 60 / min असताना QT Interval किती असेल याचे अनुमान काढतो.

🌸Corrected QT Interval ( QTc )  काढण्याचे बरेच फॉर्मूला आहेत , त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे -

©️Dr Padmanabh Keskar

1) Bazett formula: QTC = QT / √ RR

2) Fridericia formula: QTC = QT / RR 1/3

3)Framingham formula: QTC = QT + 0.154 (1 – RR)

4) Hodges formula: QTC = QT + 1.75 (heart rate – 60)

( या ठिकाणी formula मध्ये RR इंटरव्हल हा सेकंद मध्ये घेतला जातो )

Bazett formula is the most commonly used due to its simplicity. 

It over-corrects at heart rates > 100 bpm and under-corrects at heart rates < 60 bpm, but provides an adequate correction for heart rates ranging from 60 – 100 bpm.

✅जर का हार्ट रेट 60 पेक्षा कमी किंवा 100 पेक्षा जास्त असेल तर  Fredericia or Framingham corrections हे जास्त अचूक रित्या QTc चे अनुमान करतात.

खरं सांगायचं तर आता अनेक मोबाईल ॲप उपलब्ध आहेत ज्यामध्ये माहिती भरली की लगेच QTc  काढून मिळतो .

🌸Normal QTc values

©️Dr Padmanabh Keskar

✅ QTc is prolonged if > 440ms in men or > 460ms in women.

✅ QTc > 500 is associated with increased risk of torsades de pointes

✅ QTc is abnormally short if < 350ms

🚨A useful rule of thumb is that a normal QT is less than half the preceding RR interval

🚨शेवटचा मुद्दा हा ढोबळमानाने लक्षात ठेवा QT इंटरव्हल हे RR इंटरव्हल  च्या निम्म्यापेक्षा कमी हवे .

🍁Prolonged QTc ( > 440 ms ) ची कारणे

✅ Hypokalaemia
✅ Hypomagnesaemia
✅ Hypocalcaemia
✅ Hypothermia
✅ Myocardial ischemia
✅ ROSC Post-cardiac arrest
✅ Raised intracranial pressure
✅ Congenital long QT syndrome
✅ Medications/Drugs

ह्यातील शेवटच्या कारणांमध्ये म्हणजे मेडिसिन किंवा ड्रग यामध्ये HCQS चा समावेश होतो.

Prolonged QT Interval उदाहरणादाखल खालील ईसीजी बघा त्यात तुम्हाला QT Interval  हा 500 ms पेक्षा जास्त वाढलेला दिसेल. 

( 1 small square = 0.04 second 1 small square = 40 ms ) 

आता या ईसीजी मध्ये तुम्ही QRS wave ची सुरुवात ते  T wave चा शेवट यादरम्यान किती छोटे स्क्वेअर येतात हे जर मोजले आणि त्याला 40ms ने मल्टीप्लाय केले तर तो आकडा 440 पेक्षा नक्कीच जास्त दिसेल ( 440 = normal QT interval)

🍁Short QTc (<350ms) ची कारणे

©️Dr Padmanabh Keskar

✅ Hypercalcaemia
✅ Congenital short QT syndrome
✅ Digoxin effect

खालील ईसीजी मध्ये तुम्हाला शॉर्ट QT interval म्हणजे काय ते कळेल ( 350 ms पेक्षा कमी duration) 

🍁Digoxin Toxicity

©️Dr Padmanabh Keskar

Digoxin Toxicity मध्ये सुद्धा शॉर्ट QT Interval असतो तसेच lateral लीडमध्ये downward sloping ST segment depression असते. ते reversed Tick ( ✅ )  सारखे दिसते. 

( खालील ECG  बघा ) 

🍁आजच्या भागामध्ये आपण -

©️Dr Padmanabh Keskar

✅ QT Interval म्हणजे काय ?  
✅ तो कसा काढतात ? 
✅ त्याची नॉर्मल व्हॅल्यू काय असते ?
✅ तो वाढल्यास कोणत्या कारणांची शक्यता असते ?
✅ तो कमी झाल्यास कोणत्या कारणांची शक्यता असते ?
✅ Corrected QT Interval ( QTc ) म्हणजे काय ? तो कसा काढतात ? 
इत्यादी बाबींची माहिती घेतली ....

आज इथेच थांबू 🙏

( ©️ You can forward my posts   with my name and without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMERGENCY MANAGEMENTEXPERT , Pune 
मोबाईल - ९७६२२५८६५०