💊Basic IV fluid Management💊पार्ट - ५

💊Basic IV fluid Management💊
पार्ट - ५

( ©️ You can forward my posts with my name without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune
Mobile- 9762258650

Isotonic Crystalloid fluids

यात सर्वप्रथम आपण चर्चेला घेऊ -

🍁नॉर्मल सलाईन ( ०.९ % NaCl )🍁

मेडिकल - सर्जिकल Management साठी तसेच जनरल प्रॅक्टिस मध्ये नॉर्मल सलाईन हे मोठ्या प्रमाणात वापरले जाते .

🍁इतिहासात डोकावून पहिले असता या फ्लुइड चा सर्वप्रथम वापर १८३१ साली युरोप मध्ये कॉलरा च्या साथीत ( Pandemic ) केल्याचे दाखले मिळतात .

ही पोस्ट वाचत असताना आपल्या क्लिनिक च्या स्टॉक मध्ये असलेली नॉर्मल सलाईन ची बाटली हातात घ्या व त्यावरील लेबल पूर्ण वाचा किंवा ज्यांच्याकडे स्टॉक नसेल त्यांच्यासाठी मी त्या लेबल चा फोटो या पोस्ट बरोबर share करतोय ...
©️ Dr Padmanabh Keskar 

🌺NaCl म्हणजे काय तर - कॉमन सॉल्ट म्हणजे आपले खायचे मीठ .
०.९% NaCl - ( NS ) - % म्हणजे १०० - म्हणजेच १०० ml पाण्यामध्ये ( Sterile water ) ०.९ gm मीठ टाकले किंवा अजून सोपे म्हणजे १ लिटर पाण्यात ९ gm मीठ टाकले आणि चांगले ढवळले की झाले नॉर्मल सलाईन ( NS ) तय्यार ! ... नॉर्मल सलाईन म्हणजे काय तर मिठाचे पाणी ...

लेबल वाचले तर लक्षात येईल यात दोनच प्रकारचे इलेक्ट्रोलाइट्स आहेत - Na अर्थात सोडियम १५४ meq/ L आणि Cl क्लोराईड १५४ meq / L .

🌸म्हणजे या फ्लुइड ची ओस्मोलॅरिटी किती होईल ?
सुरुवातीच्या भागात आपण बघितले ना - ओस्मोलॅरिटी म्हणजे number of Solute particles in १ litre of solvent म्हणजेच इथे NS ची ओस्मोलॅरिटी झाली १५४ + १५४ = ३०८ mOsm/ L म्हणजेच हे फ्लुइड Isotonic झाले .

©️ Dr Padmanabh Keskar

🍁NS ( ० ९% NaCl ) हे फ्लुइड fluid of Resuscitation म्हणून ओळखले जाते कारण हे Vascular कंपार्टमेंट मध्ये इतर Crystalloids च्या तुलनेत जास्ती राहते ( ३०%) . फ्लुइड deficit च्या ३ पट प्रमाणात हे द्यावे लागते म्हणजे उदा.१ लिटर ब्लड लॉस असेल तर ३ लिटर इतके द्यावे लागेल पण त्यामुळे फ्लुइड ओव्हरलोड होत नाही ना याची काळजी घ्यावी लागते कारण या फ्लुइड ची ओस्मोलॅरिटी आणि Intracellular फ्लुइड ची Osmolarity सारखीच असल्याने हे फ्लुइड Intracellular जात नाही व ते Interstitial space मध्ये ७० % व Intravascular space मध्ये ३० % असे साचून राहते त्यामुळे Extracellular volume वाढतो व fluid overload होण्याची शक्यता असते .

🍁NS हे फ्लुइड चालू करताना पेशंट Cardiac / Renal Failure मध्ये नाही ना याची खात्री करावी . हे फ्लुइड चालू केल्यावर पेशंट खोकायला लागला , auscult केल्यावर त्याला basal crepts लागायला लागल्या तर लगेच हे fluid थांबवावे कारण त्याला fluid ओव्हरलोड होऊन pulmonary congestion डेव्हलप होत आहे .
©️ Dr Padmanabh Keskar

🌺एखादा पेशंट dehydrated / Hypovolemic आहे हे assess करताना Hypotension with Tachycardia ( fast thready pulse ) च्या बरोबरीने Serum lactate ची व Serum Creatinin ची रक्तात वाढलेली लेव्हल व कमी झालेला Urine output बघणे गरजेचे असते .

🌸अशा पेशंट ला फ्लुइड ऑफ Resuscitation म्हणून NS चालू केल्यावर adequate hydration झाले का नाही हे ठरवण्यासाठी पेशंट चा urine output हा 0.5 ml / kg / hr होत आहे का ते बघावे तसेच Mean Arterial Pressure ( MAP ) हे 65 च्या वर , Central Venous Pressure ( CVP ) हे 8 ते 12 mm of Hg व Oxygen saturation हे 70 % च्या वर गेले की समजावे तुम्ही Resuscitation साठी NS बरोबर देत आहात .

🌺Fluid of Resuscitation म्हणून वापरताना ते bolus म्हणून वेगाने देताना २० ते ३० ml / kg द्यावे लागते . Fluid challenge म्हणून Hypovolemic शॉक मध्ये या फ्लुइड चा वापर करतात . ( fluid challenge म्हणजे काय ते पुढील भागात बघू )
©️ Dr Padmanabh Keskar

🌸जेव्हा internal haemorrhage असते व पेशंट Hypotension मध्ये असतो तेव्हा प्रायमरी सेट अप मध्ये फास्ट फ्लुइड रिप्लेसमेंट करताना दोन्ही बाजूला large bore needle ने access घ्यावा व NS चालू करावे व BP मॉनिटर करावे - Systolic BP ९० च्या वर जायला लागल्यास IV फ्लुइड कमी करावे ( don't raise BP more than 90 Systolic कारण ९० च्या वर BP जायला लागल्यावर इंटर्नल हिमोरेज वाढायला लागते ) So maintain BP at 90 Systolic and shift the patient to higher center .

🍁जेव्हा कधी पेशंट Hypotension मध्ये असतो तेव्हा हे फ्लुइड वापरावे उदा . Vomiting , Diarrhoea , Dehydration External bleeding इत्यादी .
©️ Dr Padmanabh Keskar

🌸या फ्लुइड मध्ये सोडियम ( Na ) असल्याने जेव्हा पेशंटला mild Hyponatremia ( Low sodium level in blood ) असतो तेव्हा नॉर्मल सलाईन चा वापर करावा . ( normal sodium level - १३५ ते १४५ meq/ L)

🌺नॉर्मल सलाईन हे non infected wound cleaning साठी इर्रीगेशन साठी तसेच अनेक IV drugs चे diluent म्हणून वापरले जाते . नेझल कंजेशन साठी , Eye cleaning साठी Conjunctivitis मध्ये Eye ड्रॉप म्हणून वापरले जाते .

🌸नॉर्मल सलाईन ( NS ०.९ % ) चा PH हा ५.५ आहे म्हणजे हे फ्लुइड Acidic आहे त्यामुळे जास्ती प्रमाणात वापरल्यास Metabolic Acidosis चा धोका संभवतो .

©️ Dr Padmanabh Keskar

🍁नॉर्मल सलाईन कधी वापरू नये किंवा काळजीपूर्वक वापरावे ? ( Contraindications )

❌Congestive Heart Failure
❌Renal Failure
❌Hypernatremia
❌Liver Cirrhosis
❌Hypertension ( Use with caution )
❌Irrigation during electrosurgical procedures इत्यादी .

Maintenance फ्लुइड म्हणून NS वापरताना शक्यतो दिवसाला १ लिटर पेक्षा जास्ती वापरू नये किंवा जास्ती प्रमाणात NS द्यावे लागत असेल तर electrolyte imbalance होत नाही ना याची काळजी घ्यावी कारण कमी वेळात NS जास्ती दिल्यास Hypernatremia ( Na ⬆) व Chloride चे प्रमाण वाढल्याने Metabolic Acidosis होण्याची शक्यता असते , त्यामुळे Safe General Practice साठी Contraindications नसल्यास २४ तासात १ लिटर NS चा वापर संयुक्तिक ठरतो .

नॉर्मल सलाईन Resuscitation च्या बरोबरीने रेगुलर प्रॅक्टिस मध्ये Maintenance fluid म्हणून पण वापरले जाते तेव्हा त्याचा डोस कसा adjust करावा या विषयी पुढील भागात चर्चा करू

( क्रमशः )

( ©️ You can forward my posts with my name without editing any content of it )

🌹डॉ पद्मनाभ केसकर
EMS Instructor , Ruby Hall Clinic , Pune .
Mobile - 9762258650